Το κατηγορητήριο κατα του Ανδρέα Παπανδρέου λογω εμπλοκης του στην υποθεση ΑΣΠΙΔΑ ,προφανώς οδήγησε τον Γεώργιο Παπανδρέου να παραιτηθεί και τον Δεκέμβριο του 1966 ο Γ. Παπανδρέου έκανε μια συμφωνία με τον ηγέτη της ΕΡΕ Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Σύμφωνα με τη συμφωνία Παπανδρέου / Κανελλόπουλου, την οποία γνώρισε ο Κωνσταντίνος Β 'μέσω της συμμετοχής του πολιτικού συμβούλου του Ευάγγελου Αβέρωφ στην τακτοποίησή της, η EΡE απέσυρε την υποστήριξή της προς την κυβέρνηση Στεφανόπουλου. Δημιουργήθηκε μια νέα μη πολιτική προσωρινή κυβέρνηση με επικεφαλής τον Ιωάννη Παρασκευόπουλο, τον Κυβερνήτη της Κεντρικής Τράπεζας, η οποία είχε την προφανή υποστήριξη της EΡE και της Ένωσης Κέντρου.
Η ύπαρξη προσωρινής κυβέρνησης που υποστήριξαν τα δύο μεγάλα κόμματα φαίνεται να προσφέρει την ελπιδοφόρα προοπτική διεξαγωγής ειρηνικών εκλογών τα αποτελεσμάτα των οποίων θα γίνονταν αποδεκτά. Η συμφωνια Παπανδρέου / Κανελλόπουλου φάνηκε να μειώνει τις προοπτικές για στρατιωτικό πραξικόπημα.
Ωστόσο, ο Ανδρέας Παπανδρέου (και ίσως βαθιά και ο Γιώργος Παπανδρέου που ίσως έπαιζε τον ρολο του καλου αστυνομου απεναντι στον κακό αστυνομο που ηταν ο γιος του) δεν μπόρεσε να δεχτει την συμφωνία με τον Κανελλόπουλο. Δεκαπέντε από τους είκοσι οκτώ συνωμότες της υποθεσης ΑΣΠΙΔΑ κρίθηκαν ένοχοι για συνωμοσία για καταληψη της εξουσίας και υπήρχε ανησυχία στην Ενωση Κέντρου (η οποία προφανώς είχε χωριστει σιωπηλα σε αντίστοιχες φατρίες Ανδρέα και Γεωργίου) ότι ο Ανδρέας πιθανον να συλληφθεί λόγω απώλειας της βουλευτικής ασυλίας επειδή το κοινοβούλιο διαλύθηκε επίσημα για πρόωρες εκλογές.
Ένα νομοσχέδιο που προωθηθηκε από την Ενωση Κεντρου για την επέκταση της βουλευτικής ασυλίας των βουλευτών κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας δεν περασε στην βουλη στα τέλη Μαρτίου του 1967 λόγω αντιπολίτευσης από την ΕΡΕ. Στη συνέχεια, η EΡE απέσυρε την υποστήριξή της προς την κυβέρνηση Παρασκευόπουλου.
Παραβλέπεται συχνά ότι ο Κωνσταντίνος Β΄ προσφέρθηκε να διορίσει ξανά πρωθυπουργό του τον Παπανδρέου μετά το τέλος της κυβέρνησης Παρασκευόπουλου. Ο Παπανδρέου αρνήθηκε και ως εκ τούτου ο Κωνσταντίνος Β΄ διόρισε τον Κανελλόπουλο * ως πρωθυπουργό μιας κυβέρνησης EΡE στις 3 Απριλίου 1967. Για να εξασφαλίσει την απαραίτητη πολιτική σταθερότητα, ο Κανελλόπουλος διέλυσε το κοινοβούλιο στις 14 Απριλίου και προκηρυξε τις εκλογές για τις 28 Μαΐου.
(* Ένα αστείο που λεγοταν τοτε στα καφενεια της Αθήνας ήταν ότι ο βασιλιάς επέλεξε τον Κανελλόπουλο επειδή δεν είχε γιο).
Οι ενέργειες στις οποιες προεβη ο Κωνσταντίνος Β΄ συμφωνα με τις εισηγησεις των πολιτικών συμβούλων του από τοτε που ξεσπασε η υποθεση του ΑΣΠΙΔΑ τον Ιούνιο του 1965 είχαν μειώσει σημαντικά την πιθανοτητα να ξεσπασει στρατιωτικο πραξικοπημα. Ωστόσο, η πολύ μεγαλη πιθανοτητα, αν όχι με σιγουριά της νίκης της Ενωσης Κεντρου και η προοπτική ενός ισχυρού Ανδρέα Παπανδρέου, έθεταν ακόμα σε ισχυ την προοπτική ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος. Ο Πρωθυπουργός Κανελλόπουλος με τη συμμετοχή ενός από τους πολιτικούς συμβούλους του Κωνσταντίνου Β΄, Ευάγγελου Αβέρωφ, απομακρυνει φιλικά τους υποστηρικτές του Καραμανλή από την EΡE, ώστε να μπορούν να κινηθούν για να ενισχύσουν το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα του Στεφανόπουλου. Η μεταφορά των υποστηρικτών του Καραμανλή στο Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα με τη σειρά της άνοιξε το δρόμο για τον Κανελλόπουλο να μπορει ν συνεργαστεί με την Ε.Κ. του Γ. Παπανδρέου, που μάλλον θα κέρδιζε την πλειοψηφία στις εκλογές του Μαΐου 1967. Ο συνασπισμός Ε.Κ. / EΡE θεωρήθηκε ουσιαστικά ένας συνασπισμός μεταξύ της πτέρυγας της Ε.Κ. που ηταν πιστη στον Γιώργο Παπανδρέου με την συνιστωσα που ηταν πιστη στον Αντρέα Παπανδρεου να μενει εκτος. Το όφελος της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου / Κανελλόπουλου θα ήταν να αποφευχθεί η απειλή ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος και το ότι η νέα κυβέρνηση θα μπορούσε να προχωρήσει στην τελική διάλυση του παρακράτους.
Μια νεοελληνική τραγωδία: Το στρατιωτικό πραξικόπημα του Γιώργου Παπαδόπουλου το 1967
Εφθασαν οι εξελιξεις στο σημείο που οι σύμβουλοι του Κωνσταντίνου Β΄ με τη θαρραλέα υποστήριξη του βασιλιά είχαν αποτρέψει επιδέξια μια πιθανή κρίση και έτσι θα σωζοταν η ελληνική δημοκρατία από το πραξικόπημα των στρατηγών, οταν ξαφνικά χτύπησε ένα αλλο πραξικόπημα των συνταγματάρχων στις 21 Απριλίου 1967. Το ελαφρύ πραξικόπημα είχε ως αποτέλεσμα την μαζική σύλληψη των περισσότερων πολιτικών της Ελλάδας και την επιβολή στρατιωτικού νόμου. Ο Κωνσταντίνος Β΄ βρισκόταν στο Παλάτι του Τατόι έξω από την Αθήνα, όταν το πραξικόπημα έγινε στις πρώτες πρωινές ώρες της 21ης Απριλίου. Ο βασιλιάς αποκόπηκε από τους συμβούλους του και είχε αρχικά συγχυση ως προς το πώς να αντιδράσει. Η Αυτού Μεγαλειότητα πήγε στο Υπουργείο Άμυνας, όπου οι συγκεντρωμένοι στρατηγοί στάθηκαν σε σταση προσοχής και δεσμεύτηκαν στον βασιλιά τους. Ωστόσο, η επίσκεψη του Κωνσταντίνου Β΄ στο Υπουργείο Άμυνας απέδειξε στην Αυτού Μεγαλειότητα ότι η επιχειρησιακή εξουσία ήταν με τους συνταγματάρχες, όχι με τους στρατηγούς. Ο Κωνσταντίνος Β΄ έπρεπε να αποδεχτεί ότι η πραγματική εξουσία βρισκόταν στον αρχηγό του πραξικοπήματος τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και όχι στον αρχηγό του στρατού τον Στρατηγό Γρηγόριο Σπαντιδάκη (που αγνοούσε το πραξικόπημα του Απριλίου).
Ο βασιλιάς που επέστρεψε στο Τατόι από το Υπουργείο Άμυνας αντιμετώπιζε την αγωνιώδη επιλογή της αναχώρησης για εξορία ή αρχικά της συγκατάθεσης στο πραξικόπημα. Αποκομμένος από τους πολιτικούς του συμβούλους, ο Κωνσταντίνος Β΄ επέλεξε να μείνει στην Ελλάδα. Ακολουθώντας την πρόταση της μητέρας του, ο εισαγγελέας του Ανώτατου Δικαστηρίου Κωνσταντίνος Κόλιας διορίστηκε ο νέος πρωθυπουργός τον οποίο οι συνταγματάρχες αποδεχθηκαν με βαριά καρδιά.
Ένας αξιολογος φιλομοναρχικός που κατά κάποιον τρόπο κατάφερε να έρθει σε επαφή με την Αυτού Μεγαλειότητα κατά τη διάρκεια αυτής της δυσάρεστης περιόδου ήταν ο εκδότης της εφημερίδας ''Καθημερινη'' Ελένη Βλάχου που συμβούλεψε την Αυτού Μεγαλειότητα ότι σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να φωτογραφηθεί με τους συνταγματάρχες και υπονοουσε σιωπηρά ότι ο Κωνσταντίνος Β΄ θα επρεπε αμέσως να αναχωρήσει για εξορία. Δυστυχώς, παρόλο που ο Κωνσταντίνος Β και ο πρωθυπουργός Κόλιας φαινοταν αισθητά δυσαρεστημενοι (καθαρη αποδοκιμασια της καταστασης) στη φωτογραφία τους με το νεο υπουργικό συμβούλιο, ο βασιλιάς σχολιασθηκε πολυ άσχημα όχι μόνο επειδή φωτογραφήθηκε με τους συνταγματάρχες αλλά και επειδη αρχικά αποδέχτηκε το πραξικόπημά τους.
Η απρόθυμη και διστακτική αποδοχή του πραξικοπήματος απο τον Κωνσταντίνο Β΄ ήταν σοβαρό λάθος. Με το όφελος της εκ των υστέρων κριτικης λεμε οτι αν ο βασιλιάς είχε αποχωρήσει για την εξορία, το νέο καθεστώς θα είχε μεγάλη δυσκολία να εξασφαλίσει ξένη αναγνώριση. Αν και το πραξικόπημα απετελεσε έκπληξη, οι συνταγματάρχες είχαν μια έτοιμη βάση στήριξης περίπου του 35% του πληθυσμού που ήταν σταθερά μοναρχικός. (Η άρνηση του Γιώργου Β 'να συνεργαστεί με τον στρατηγό Κονδύλη τον Νοέμβριο του 1935 τον υποχρέωσε σε παραιτηση , ανοίγοντας έτσι το δρόμο για νέες εκλογές).
Επιπλέον, εάν ο Κωνσταντίνος Β΄ είχε μεταβει εξορία, η Αυτού Μεγαλειότητα πιθανότατα θα είχε την πίστη εκείνων των Ελλήνων που αποδέχονταν την μοναρχία, αλλά δεν ήταν απαραίτητα συμφωνοι με το εγχειρημα του πραξικοπηματος. Μια άμεση βασιλική αναχώρηση για την εξορία θα μπορούσε ακόμη να γινει ικανη να κερδίσει ο Κωνσταντίνος Β΄ την υποστήριξη ορισμένων Ελλήνων δημοκρατών . Διεθνείς ανταποκριτές του Τύπου ανέφεραν ότι στα πρώτα στάδια του πραξικοπήματος, όταν υπήρχε μεγάλη αβεβαιότητα, αλλά ομως υπήρχε και ισχυρή λαϊκή υποστήριξη για τον Κωνσταντίνο Β΄ στην Αθήνα. *
(* Η αποτυχία του Έλληνα βασιλιά να αντισταθεί σταθερά στο πραξικόπημα στα αρχικά του στάδια μπορεί να συνέβαλε στην επιβίωση της ισπανικής μοναρχίας, διότι ήταν μια προειδοποίηση για τον κουνιάδο του Κωνσταντίνου Β ', τον Βασιλιά Juan Carlos, ενάντια σε μια απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος τον Φεβρουάριο του 1981, η οποία βοήθησε την ισπανική δημοκρατία με ασφάλεια.)
Η ίδια η πράξη των συνταγματαρχών που διεξήγαγαν το ηλίθιο πραξικόπημά τους αντιβαίνει εντελώς στον λογο για τον οποιον το εκαναν και στη βασική δικαιολογία τους οτι ο βασιλιάς αρνήθηκε να διεξαγάγει πρόωρες εκλογές έως ότου ολοκληρωθεί η έρευνα ΑΣΠΙΔΑ - διακυνδυνευοντας ενα στρατιωτικο πραξικοπημα αριστερων.
Κατά συνέπεια, ο Κωνσταντίνος Β΄ εδωσε την κακη εντυπωση και θεωρηθηκε αδικα ως ένας από τους κύριους λόγους για το στρατιωτικό πραξικόπημα των συνταγματαρχών του 1967.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου