Οι Βουλευτικές εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936 ήταν η τελευταία εκλογική αναμέτρηση του Μεσοπολέμου και χαρακτηρίσθηκαν, όπως όλες οι προηγούμενες, από την πόλωση μεταξύ των δύο κυρίαρχων πολιτικών παρατάξεων, του βενιζελισμού και του αντιβενιζελισμού, που είχαν προκύψει από τον Εθνικό Διχασμό. Ειδικότερα το πολιτικό πλαίσιο των εκλογών επηρεαζόταν άμεσα από τα γεγονότα, που είχαν διαδραματισθεί από το αποτυχημένο βενιζελικό κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935 έως την παλινόρθωση της βασιλείας, με το δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935, τα οποία είχαν οξύνει τις αντιθέσεις και δημιούργησαν ένα κλίμα λανθάνοντος εμφυλίου πολέμου.
Τις εκλογές για πρώτη φορά στον 20ον αιώνα ανέλαβε να διενεργήσει εξωκοινοβουλευτική υπηρεσιακή κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κ. Δεμερτζή, καθηγητή της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία είχε ορκισθεί στις 30 Νοεμβρίου 1935, λίγες μόνο ημέρες μετά την επιστροφή στην Ελλάδα του Βασιλέως Γεωργίου του Β΄. Η κυβέρνηση χορήγησε αμέσως αμνηστία σε όλους τους πολίτες, οι οποίοι είχαν καταδικασθεί για το κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935 και παράλληλα έδωσε χάρη στους στρατιωτικούς και στους δημοσίους υπαλλήλους, που διώκονταν για την ίδια αιτία. Ο πρωθυπουργός σκεπτόταν για την αναβολή των εκλογών για λίγους μήνες και γιαυτό ήλθε σε συνομιλίες με τους πολιτικούς αρχηγούς, τόσον του βενιζελισμού, όσον και του αντιβενιζελισμού. Μετά από την άρνηση του Παναγή Τσαλδάρη, που ήλεγχε την πλειοψηφία της Βουλής, και την πρόταση σύγκλησης αυτής, η κυβέρνηση αναγκάσθηκε να προκηρύξει βουλευτικές εκλογές στις 26 Ιανουαρίου 1936 με εκλογικό σύστημα την απλή αναλογική με μικρής σημασίας ορισμένες τροποποιήσεις.
Τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών, στις οποίες συμμετείχαν το Κόμμα των Φιλελευθέρων με αρχηγό τον Θεμιστοκλή Σοφούλη, μετά την αποχώρηση του Ελευθερίου Βενιζέλου, το Λαϊκό Κόμμα, η Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωσις(ΓΛΡΕ), το ΠΑΜΕ(ΚΚΕ) και άλλα μικρότερα κόμματα, είχαν όπως παρακάτω:
1. Κόμμα Φιλελευθέρων 126 έδρες.
2. Λαϊκό Κόμμα 72 έδρες.
3. Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωσις (Κονδυλης, Ραλλης,Θεοτοκης)60 έδρες.
4. Παλλαϊκό Μέτωπο (ΚΚΕ) 15 έδρες.
5. Δημοκρατικός Συνασπισμός(Καφανταρης) 11 έδρες.
6. Κόμμα Ελευθεροφρόνων(Ι. Μεταξάς) 7 έδρες.
7. Τις υπόλοιπες 9 έδρες κατέλαβαν 4 μικρά κόμματα.
Από το αποτέλεσμα των εκλογών προέκυπταν δύο κυρίαρχες παρατάξεις, σχεδόν ισοδύναμες, με ελαφρά υπεροχή της αντιβενιζελικής, τόσο σε αριθμό ψήφων 47,79% έναντι 44,27%, όσο και σε κοινοβουλευτική εκπρόσωπηση, 143 έδρες έναντι 142. Όμως η αντιβενιζελική παρουσιάσθηκε διασπασμένη σε δύο σχεδόν ισοδύναμα τμήματα, το Λαϊκό Κόμμα και τη Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωση, ενώ το Κόμμα των Φιλελεύθερων αναδείχθηκε με μεγάλη διαφορά ως το ισχυρότερο κόμμα της χώρας.
Το ποσοστό 5,76%, που έλαβε το ΠΑΜΕ στις εκλογές, επιβεβαίωσε τη σχετικά σημαντική, αλλά και περιχαρακωμένη, επιρροή του ΚΚΕ και κυρίως τη σταθερότητα της εκλογικής του βάσης. Η εκλογή πάντως 15 βουλευτών από το ΠΑΜΕ μπορούσε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση πλειοψηφίας στη νέα Βουλή. Έτσι στις 19 Φεβρουαρίου 1936 υπογράφηκε μυστική ειδική συμφωνία μεταξύ του προέδρου των βενιζελικών Θ. Σοφούλη και του αρχηγού της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΜΕ(ΚΚΕ)Στέλιου Σκλάβαινα, προκειμένου οι βουλευτές του να ψηφίσουν Πρόεδρο Βουλής τον Σοφούλη, με την προϋπόθεση ότι θα ικανοποιούνταν ορισμένες αξιώσεις του ΚΚΕ.
Πράγματι στις 6 Μαρτίου 1936 συνήλθε σε ειδική συνεδρίαση η Βουλή για να εκλέξει Πρόεδρο Βουλής. Κατά τη δεύτερη ψηφοφορία εξελέγη Πρόεδρος Βουλής ο Θ. Σοφούλης με τις ψήφους του ΠΑΜΕ(ΚΚΕ). Η εκλογή σήμαινε ότι η βενιζελική παράταξη απέδειξε ότι διαθέτει τη δεδηλωμένη και ο Βασιλεύς Γεώργιος ο Β΄ ανέθεσε στον Σοφούλη τον σχηματισμό κυβέρνησης. Ο Σοφούλης αποδέχθηκε την εντολή και άρχισε συνεννοήσεις με τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Οι προσπάθειες δεν τελεσφόρησαν και ο Σοφούλης στις 11 Μαρτίου κατέθεσε την εντολή και εισηγήθηκε στον Βασιλέα τον σχηματισμό κυβέρνησης από τον εξωκοινοβουλευτικό καθηγητή Κωνσταντίνο Δεμερτζή, υπό τον οποίον σχηματίσθηκε κυβέρνηση, η οποία και ορκίσθηκε στις 14 Μαρτίου. Την 2α Απριλίου 1936 οι κομουνιστές αποκάλυψαν τη συμφωνία και προκλήθηκε πάταγος, τόσον στους βενιζελικούς, που πολλοί αγνοούσαν τη συμφωνία, όσον και στους αντιβενιζελικούς. Η υποβληθείσα πρόταση μομφής απορρίφθηκε.
Τη 13η Απριλίου ο Πρωθυπουργός Κ. Δεμερτζής απέθανε από συγκοπή καρδίας σε ηλικία 60 ετών. Μετά ταύτα ο Βασιλεύς ανέθεσε τον σχηματισμό κυβέρνησης στον μέχρι τότε Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ιωάννη Μεταξά. Στις 28 Απριλίου η νέα κυβέρνηση έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης με ψήφους 241 υπέρ, με την προϋπόθεση να κυβερνήσει για διάστημα ολίγων μηνών και στη συνέχεια να διενεργηθούν εκλογές. Τα σύννεφα του επερχομένου πολέμου στην Ευρώπη, οι 247 αδικαιολόγητες απεργίες εντός του Α΄ Εξαμήνου του 1936, τα αιματηρά γεγονότα του Μαΐου στη Θεσσαλονίκη και τα προετοιμαζόμενα επεισόδια για την 5η Αυγούστου με πρωτοστάτη το ΚΚΕ, οδήγησαν τον Ι. Μεταξά το απόγευμα της 4ης Αυγούστου να κηρύξει με την έγκριση του Βασιλέως το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, αναίμακτο, χωρίς ανάμιξη του Στρατού και ιδιαίτερες αντιδράσεις. Μάλιστα ο Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα Μακβί είχε γράψει: <<Η δικτατορία επεβλήθη με την συναίνεσιν αυτών, που την υπέστησαν.>>
ΠΗΓΕΣ.
1. Η Ελλάς μεταξύ των δύο πολέμων 1923-1940 του Γρηγορίου Δαφνή.
2. Ψηφίδες της Ελληνικής εκλογικής ιστορίας του 20ου αιώνα του Ηλία Νικολακόπουλου.
Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου