ΑΠΕΙΡΑΝΘΟΣ ΝΑΞΟΥ-Η ΑΙΜΑΤΗΡΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΒΕΝΙΖΕΛΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΣΤΙΣ 2/1/1917

«Βρὲ παιδιά, μὰ τουρκιᾶ μᾶς ἤβρηκε;».

……….Στὶς 2 Ἰανουαρίου τοῦ 1917, τὸ χωριὸ τῆς Ἀπειράνθου στὴν Νᾶξο, δέχθηκε αἱματηρὴ ἐπίθεση ἀπὸ βενιζελικὴ στρατιωτικὴ δύναμη, διότι ἀρνήθηκε νὰ ἀναγνωρίσῃ τὴν κυβέρνηση «ἐθνικῆς ἀμύνης» τῆς Θεσσαλονίκης.

……….Εἶχε δοθεῖ τὸ ἀκόλουθο τελεσίγραφο στοὺς κατοίκους τῆς Ἀπειράνθου, οἱ ὁποῖοι ἁπλῶς ἀπαξίωσαν ν’ ἀπαντήσουν.

……….«Πρὸς τοὺς κατοίκους Ἀπειράνθου.

……….Ἐξαντληθέντων πάντων τῶν μέσων τῆς ἐπιεικείας, πάντων τῶν στοιχείων τῆς ὑπομονῆς, ὁφειλομένων εἰς τὴν ἐλπίδα ὅτι ἠθέλετε σκεφθεῖ πραγματικότερον, εὐρίσκομαι εἰς τὴν ἀνάγκη νὰ σᾶς δηλώσῳ ὅτι ἡ κατάστασις αὕτη δὲν εἶναι ἀνεκτὴ πλέον, καὶ ὅτι θὰ ἐπιβληθῇ τὸ κράτος τοῦ νόμου, ὅτι παρουσιάζεται ἁπόλυτος πλέον ἡ ἀνάγκη τῆς ἠσυχίας τῆς νήσου. [ ] Σᾶς προσκαλῶ ὅπως, ἀφοῦ σκεφθῆτε ὠριμότατα, ἀφοῦ ἀφήσητε κατὰ μέρος κάθε ἐλατήριον τὸ ὁποῖο σᾶς ἔκαμε νὰ δημιουργηθῇ ἡ ὑφισταμένη κατάστασις, νὰ ὑπογράψητε τὴν προσχώρησιν, συγχρόνως δὲ φέρετε τὸ ψήφισμα καὶ παραδώσητε τὰ ὅπλα μέχρι τῆς ἕκτης μεταμεσημβρινῆς ὥρας. Ἐγὼ θὰ εὐρίσκομαι ἐν Χαλκί (Τραγαῖα).

……….Ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης ἐὰν δὲν δηλώσητε προθύμως προσχώρησιν (ὑπὸ τὴν ἀπειλὴ ὅπλων νὰ δηλώσουν προθύμως…) καὶ δὲν παραδώσητε τὰ ὑπάρχοντα ὅπλα εἰς ἐμέ, τὰ ὁποῖα θὰ σᾶς ἐπιστραφῶσιν ἐν καιρῷ, θὰ θεωρηθῆτε ὡς ἐχθροί, τὸ χωρίον θὰ κηρυχθῇ εἰς κατάστασιν πολιορκίας, θὰ κηρυχθῇ ὁ στρατιωτικὸς νόμος, θὰ συσταθῇ ἔκτακτον Στρατοδικεῖον καὶ θὰ κτυπηθῆτε ἀπὸ ξηρᾶς καὶ θαλάσσης. Δὲν μᾶς ἐξέλειπε καὶ ἡ τελευταῖα ἐλπὶς ὅτι θὰ σκεφθῆτε πραγματικῶς πλέον. 

Ἐκ τοῦ πολεμικοῦ «Θέτις» ὥρα 10.05′

 Ὁ διοικητὴς τῆς ἐν Νάξῳ στρατιωτικῆς δυνάμεως, Δ. ΣΑΜΑΡΤΖΗΣ ὑπολ. πεζικοῦ»

……….Μετὰ τὴν ἄρνησή τῶν κατοίκων νὰ δηλώσουν προθύμως προσχώρησιν…, τὰ χαράματα τῆς 2ας Ἰανουαρίου, ἡ στρατιωτικὴ δύναμις ἔχοντας ἐπὶ κεφαλῆς τὸν ὑπολογαχό, Δ. Σαμαρτζῆ, προχώρησε πρὸς τὸ χωριὸ σὲ τάξη μάχης. Ὁ πρόεδρος τῆς κοινότητας παρ’ ὅτι βενιζελικός, προσπάθησε νὰ λογικεύσει τὸν λοχαγό, προσφέροντας τὸν ἑαυτὸ του καὶ ὁρισμένους ἀκόμα ὡς ὁμήρους, ἔτσι ὥστε ν’ ἀποφευχθῇ ἡ καταστροφὴ τοῦ χωριοῦ. Ἀνένδοτος ὁ βενιζελικὸς λοχαγός, ἀφοῦ ἀρχικὰ οἱ βολὲς τοῦ τορπιλοβόλου «Θέτις» κατὰ τοῦ χωριοῦ ἀστόχησαν, ἔδωσε ἐντολὴ ἐφόδου.

……….Τριάντα δύο ἀμάχους νεκροὺς καὶ σαράντα τέσσερεις πληγωμένους, ἀπὸ τοὺς ὁποίους οἱ 15 ἔμειναν ἀνάπηροι, ἦταν ὁ τραγικὸς ἀπολογισμός τῆς ἄνανδρης ἐπιθέσεως, χωρὶς νὰ ὑπολογισθοῦν οἱ ὑλικὲς ζημιές.

……….Πρὶν τὴν τραγικὴ κατάληξη, πληροφορούμενος ὁ Ἐλ. Βενιζέλος γιὰ τὴν ἀρνητικὴ στάση τῶν κατοίκων ὁλόκληρης τῆς Νάξου, ἀναφέρει σὲ τηλεγράφημά του: «Γεγονότα Νάξου ἔθλιψαν ἡμᾶς. Ἀποστείλατε τάχιστα ἐνισχύσεις εἰς τοὺς μαχόμενους ἄνδρας μας κατὰ ἐπιστράτων Νάξου. Ἀνάγκην ἀποσπάσωμεν ὡραίαν νῆσον ἀπὸ κράτους προδοτῶν Ἀθηνῶν. 

Μ ὴ  φ ε ι σ θ ῆ τ ε  ο ὐ δ ε ν ό ς.» ……….……….Μετὰ ἀπὸ αὐτὲς τὶς «δημοκρατικὲς» διαδικασίες, οἱ Νάξιοι «δήλωσαν προθύμως… προσχώρησιν».

***

Ὁλόκληρο τὸ κείμενο μπορεῖτε νὰ διαβάσετε στὴν σελίδα: Ἱστορικὰ Θέματα

Πληροφορίες εἰκόνας: Ἡ Νάξος, ἀπὸ τὸ βιβλίο «Ἡμέρες τοῦ Αἰγαίου (Aegean days)» τοῦ Τζέιμς Ίρβιγκ Μάνατ (James Irving Manatt), 1913. Ἐπιμέλεια εἰκόνας Ἑλληνικὸ Ἡμερολόγιο.

https://ellinoistorin.gr/?paged=19&tag=%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%83-%CE%B4%CE%B9%CF%87%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%83