Οι Ρεπουμπλικανικές Προκαταλήψεις της Αμερικής την Εμπόδισαν να Αποκαταστήσει έναν Ενωτικό Βασιλιά.
17 Αυγούστου, 2021 Γκαουέιν Τάουλερ
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η Μεγάλη Δημοκρατία. Νίκησε τους άνδρες του βρετανού βασιλιά George στο Yorktown και είδε - και βλέπει - τον εαυτό της ως προπύργιο ενάντια στον μοναρχικό δεσποτισμό. Η Αμερικη ανεχεται με σφιγμένα δόντια τους μονάρχες, επειδη αυτό έρχεται ενάντια στην ιδεολογια της. Ιστορίες επιτυχίας όπως η Ιαπωνία, όταν η Αμερική επέτρεψε στον Χιροχίτο να παραμείνει Αυτοκράτορας και ο Σιχανούκ της Καμπότζης ισορροπούν έναντι της αποτυχημένης προσπάθειας να διατηρηθεί ο Ρεζά Παλέβι στον θρόνο του Παγωνιού στην Τεχεράνη. Αλλά για την Ουάσινγκτον, η αποκατάσταση μιας κατεστραμμένης μοναρχίας είναι υπερβολικο βήμα γιαυτην.
Στην περίπτωση του Αφγανιστάν, η άρνηση της Αμερικής να υποστηριξει την επιστροφή του Ζαχίρ Σάχ μπορεί να αποδειχθεί ότι ειναι η μεγαλύτερη αποτυχία τους.
Ηταν 25 Σεπτεμβρίου 2001, λιγότερο από ένα δεκαπενθήμερο μετά τις φρικαλεότητες της 11ης Σεπτεμβρίου και ήμουν στη Ρώμη, δήθεν για να συζητήσω την τελευταία εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταξύ συναδέλφων του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Παλάτι Pamphilj. Επρόκειτο να συντάξουν Σύνταγμα για την Ευρώπη. Αντ 'αυτού, βρεθήκαμε σε μια νομαδικη σκηνη , μια κλειστή βιλα σε έναν από τους εξωτερικούς λόφους της Ρώμης. Ο ήχος στο εσωτερικό της βιλας ήταν πνιγμένος από παλιά, αλλά εξαίσια χαλιά, ολοι μπαιναν μεσα χωρίς παπούτσια. Στους τοίχους κρέμονταν μια πληθώρα φωτογραφιών, κυρίως μονόχρωμες και σέπια: άντρες, άνδρες με στολές, άνδρες με γένια.
Ειμασταν εκεί για να ανακαλύψουμε αν ο γέρος βασιλιας ενδιαφερόταν, ή έστω αν μπορούσε, να αναλάβει ξανά τα ηνία της διακυβερνησης.
Μπήκαμε στο δωμάτιο του κήπου με έπιπλα από μπαμπου, εκεί κάθονταν δύο γέροι. Ο ένας, ελαφρώς βυθισμένος σε σκεψεις, αλλά σε εγρήγορση και με ένα χαμόγελο στα χείλη του, ο άλλος πιο στρατιωτικός. Επισκεφθήκαμε τον 86χρονο Ζαχίρ Σάχ, Βασιλιά του Αφγανιστάν για 40 χρόνια μεταξύ 1933 και 1973. Μαζί του ήταν ο Υποστράτηγος Σαρντάρ Αμπντούλ Γουάλι Χαν, ο οποίος ενεργούσε ως διερμηνέας, ήταν ομως εντελώς περιττό καθώς ο Βασιλιάς απαντούσε με ακρίβεια στα αγγλικα.
Ειμασταν εκεί για να ανακαλύψουμε αν ο γέρος βασιλιας ενδιαφερόταν, ή έστω αν μπορούσε, να αναλάβει ξανά τα ηνία. Η περιοδος της βασιλειας του (που τελείωσε αδοξα με πραξικόπημα στο παλάτι από τον ξάδερφό του, Μοχάμεντ Νταούντ) ήταν μια περιοδος πρωτοφανούς ειρήνης και ευημερίας για το βασίλειο των βουνών. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 εισήγαγε ένα νέο δημοκρατικό σύνταγμα. Μεταξύ άλλων, εγγυήθηκε τα δικαιώματα των γυναικών και τις αδιαβλητες εκλογές. Ηταν επισης ικανος να εμπνευσει υπακοη και αφοσιωση όχι μόνο στον δικο του λαο, τους Παστούν, αλλά και στις μειονότητες Χαζάρα, Τατζίκ και Ουζμπέκ και την εμπιστοσύνη πολλών περιφερειακών δυνάμεων.
Ο εξόριστος βασιλιάς μίλησε για την αγάπη για τη χώρα και για τη βαθιά του θλίψη. Πώς, από την εξορια του στην Ιταλια, είχε δει ότι η γη του έγινε αρχικά δικτατορία μετά από πραξικόπημα στο παλάτι, στη συνέχεια ένα σοβιετικό κράτος δορυφορος , που κατέληξε σε σοβιετικό πραξικόπημα, τη σοβιετική εισβολή του 1979 και τον εμφύλιο πόλεμο που οδήγησε στο θάνατο 400.000 πολίτες μεταξύ του 1979 και της πτώσης των Ταλιμπάν. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι πάνω από το 10 τοις εκατό του συνόλου του πληθυσμού σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μια διαπίστωση ότι ακόμη και πριν από 20 χρόνια το Αφγανιστάν ήταν πεδίο δολοφονιών .
Ηταν σαφές ότι ο βασιλευς Ζαχίρ Σαχ ήταν έτοιμος να επιστρέψει. Μιλούσε σε ανθρώπους που επέστρεφαν στην πατρίδα τους και σε ισχυρούς εξόριστους - γνωστούς αργότερα ως Ομάδα της Ρώμης. Είχε χάσει έναν υποστηρικτή του μόλις λίγες εβδομάδες πριν τον Αχμέτ Σάχ Μασούντ, το Λιοντάρι του Πανσίρ, του οποίου η Αλ Κάιντα διέταξε τη δολοφονία (από Μαροκινούς από το Μόλενμπεκ) δύο ημέρες πριν την 11η Σεπτεμβρίου ήταν μια μεσαιωνική προσφορά αίματος από τον Μπιν Λάντεν για να εξασφαλίσει την προστασία των Ταλιμπάν για την πανεθνική τρομοκρατική του ομάδα. Λίγες εβδομάδες μετά την επίσκεψή μας ίσως ο πιο σημαντικός σύμμαχός του βασιλεα ο Παστούν Αμπντούλ Χακ, προδόθηκε στους Ταλιμπάν από τους υποτιθέμενους συμμάχους μας στο Πακιστάν και εκτελέστηκε.
Τα πράγματα φαίνονταν πολλά υποσχόμενα, αλλά η Πακιστανική Υπηρεσία Πληροφοριών δεν ενθουσιαστηκε με την προοπτικη της επιστροφης μιας μετριοπαθους εξουσιας στο Αφγανισταν.
Αυτά τα γεγονότα δεν είχαν μειώσει την επιθυμία του βασιλιά να κάνει ό, τι μπορούσε για το έθνος. Μας είχε πει ότι θα έκανε τα πάντα για να εξασφαλίσει την ειρήνη. Όπως συνέχισε να κάνει. Μέσα σε μια εβδομάδα από τη συνάντησή μας, είχε κάνει μια άτυπη συμφωνία με τους αντι-Ταλιμπάν Μουτζαχεντίν της Βόρειας Συμμαχίας.
Σύντομα η τσιμεντένια βίλα φιλοξένησε μια παρελαση της διεθνούς πολιτικής, έφτασε ο Φραντσέσκ Βαντρέλ, ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ, ακολουθούμενος από τους Γάλλους και Ιταλούς Υπουργούς Εξωτερικών, Χουμπέρ Βεντρίν και Ρενάτο Ρουτζιέρο. Ακολούθησε ο ηγέτης της Βουλής των Αντιπροσώπων, Κερτ Γουέλντον, με 11μελή αντιπροσωπεία του Κογκρέσου των ΗΠΑ και ο Ρίτσαρντ Χας, τότε αναπληρωτής του Κόλιν Πάουελ στο Κράτος αμέσως μετά. Ο Βασιλιάς έστειλε τον σύμβουλό του και πρώην Υπουργό Δικαιοσύνης - τον εκπαιδευμένο στην Κολούμπια Abdul Sattar Sirat - πίσω στην Καμπούλ. Ηταν το αρχικό φαβορί για να γίνει ο προσωρινός πρωθυπουργός, κερδίζοντας την υποστήριξη της διάσκεψης της Βόννης, αλλά λόγω της εθνικότητας του που ηταν Τατζίκος του ζητήθηκε από τους Αμερικανούς να απομακρυνθεί για λογαριασμό του Παστούν, Χαμέτ Καρζάι. Ο Σιράτ είχε ακόμη και τη μερική υποστήριξη των Ταλιμπάν για να γίνει πρωθυπουργός ως ενωτική επιρροή (σε μεγάλο βαθμό λόγω της προηγούμενης εργασίας του Αμπντούλ Χακ).
Σε αυτό το σημείο τα πράγματα ήταν ελπιδοφόρα για την επιστροφή του βασιλιά. Αλλά η Πακιστανική Υπηρεσία Πληροφοριών, η ISI, ήταν άβολη με την προοπτική ενός μέτριοπαθους εξουσίας στο Αφγανιστάν και ήταν ακόμη λιγότερο ευτυχισμένη από τον συνδυασμό ενός βασιλιά Παστούν, με την υποστήριξη των Τατζικιστών, των Ουζμπεκικών και της Χαζάρα που κυριαρχούν στη Βόρεια Συμμαχία με πολιτική δύναμη.
Ο Ζαχίρ ουδέποτε απαιτησε το θρόνο-πράγματι ο Τατζίκ, ο πρώην πρόεδρος και ο ηγέτης του Jamiat-e Islami απέρριψε αυτην την ιδέα -η προθεση του βασιλεα Ζαχιρ ήταν να συγκαλέσει μια Loya Jorga, μια συγκέντρωση όλων των φυλετικών αξιωματούχων για τη δημιουργία ενός νέου συντάγματος.
Τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, η διάσκεψη της Βόννης, η οποία περιελάμβανε όλες τις αφγανικές παρατάξεις εκτος απο τους Ταλιμπάν, τον υποστήριξε ως προσωρινό ηγέτη.
Και όμως, όταν ο Ζαχίρ επέστρεψε στην Καμπούλ με τον Χάμετ Καρζαί, οι ΗΠΑ είχαν εγκαταλειψει την ιδέα της παλινορθωσης της βασιλειας του Ζαχιρ. Τώρα ο εκλεκτός τους ήταν ο Καρζάι, αμέσως μετά που οι αμερικανικές δυνάμεις έδιωξαν τους Ταλιμπάν από την Καμπούλ το 2002. Είναι σαφές ότι η υποχώρηση των ΗΠΑ από την υποστήριξη της μοναρχικής επιλογής οφείλεται εν μέρει στους δεσμούς τους με το πακιστανικό ISI, και στο οτι για χρόνια είχαν εγκαταλειψει την υποστηριξη προς τον μετριοπαθή αφγανό εθνικιστή Haq , ενώ τροφοδοτούσαν τις ισλαμιστικές παρατάξεις της Βόρειας συμμαχίας.
Όταν ο βασιλιάς έφτασε για να συγκαλέσει τη Λόγια Τζίργκα που διόρισε τον Καρζάι στην προεδρία, το παιχνιδι είχε ήδη πουληθεί.
Οι ΗΠΑ, αν και γνώριζαν τις δυνατότητες μιας βασιλικης λύσης στο αφγανικό πρόβλημα, μιας λύσης που θα μπορούσε να στηριχθει στην υπολειπόμενη πίστη των αφγανικών φυλαρχων και λαών, αποφάσισαν να αρνηθούν. Τα υπόλοιπα είναι σκοτεινή, αιματηρή ιστορία.
Λίγο πριν φύγουμε από τη βίλα, ρώτησα τον βασιλιά ποιο ήταν το πιο περήφανο κατορθωμα του για τα 40 χρόνια του ως μονάρχης. Περίμενα ότι θα μιλούσε για ειρήνη ή για το εκσυγχρονιστικό του σύνταγμα. Χαμογέλασε, εν μέρει εσωτερικά, και τα μάτια του έλαμπαν: «Ω, όταν έγινα βασιλιάς δεν υπήρχε άθλημα που να μας ένωνε, αλλά δανείστηκα το άθλημα του Μπουζκάσι από τους Τατζίκους και το έδωσα στο έθνος. Τώρα είναι το εθνικό μας άθλημα, που παίζεται παντού ».
Το Buzkashi είναι μια μορφή πόλο διασταυρωμένη με πόλεμο όπου ομάδες ιππασίας προσπαθούν να βάλουν σε στοχο ένα σφαγμένο κατσίκι . Είναι εξαιρετικά δημοφιλές στο Αφγανιστάν. Απαγορεύτηκε από τους Ταλιμπάν αλλά είχε μια τεράστια αναζωπύρωση. Υποψιάζομαι ότι θα απαγορευτεί ξανά.
https://thecritic.co.uk/could-monarchy-have-saved-afghanistan/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου