Η ομιλία μου στην παρουσίαση του βιβλίου μου:
Καλησπέρα,
Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, στο ξενοδοχείο King George, για την παρουσίαση του βιβλίου μου Πριγκίπισσες στη δίνη του Πολέμου.
Το King George παίζει και αυτό έναν μικρό ρόλο στις σελίδες του βιβλίου.
Εδώ εγκαταστάθηκαν η πριγκίπισσα Ασπασία, χήρα του Βασιλιά Αλέξανδρου, και η κόρη της, η πριγκίπισσα Αλεξάνδρα. Στις 28 Οκτωβρίου του ‘40 τις απέλασαν από την Ιταλία, εγκατέλειψαν άρον-άρον το σπίτι τους στην Βενετία, και μετά από ένα κουραστικό ταξίδι με τραίνο, επί πέντε ημέρες, έφτασαν στην Αθήνα και κατέλυσαν εδώ.
Σας ευχαριστώ όλους για την παρουσία σας, σ’ αυτήν την εκδήλωση, ειδικά την σημερινή δύσκολη ημέρα. Έχουμε γεμίσει την αίθουσα! Η παρουσία σας είναι χαρά και τιμή για μένα. Ευχαριστώ και όσους θα ήθελαν να είναι παρόντες, αλλά οι δυσκολίες της ημέρας τους επτόησαν. Έχουν την κατανόηση και την αγάπη μου.
Ευχαριστώ την κυρία Μιμή Ντενίση, τον κύριο Μελέτη Μελετόπουλο και τον φίλο μου τα τελευταία 30 χρόνια, τον Κώστα Σταματόπουλο, για τις εμπεριστατωμένες παρουσιάσεις των. Μοιράστηκαν και ταξινόμησαν τόσο ωραία το θέμα τους! Επίσης ευχαριστώ τον φίλο μου, τον Χρήστο Ζαμπούνη, για όλα όσα έχει κάνει για εμένα και το βιβλίο μου.
Είχα σκοπό σήμερα να ευχαριστήσω τον πρίγκιπα Μιχαήλ, που θα ήταν εδώ, παρών, και να του εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου για τον πρόλογο που έκανε στο βιβλίο μου, που εμένα πραγματικά με συγκίνησε, για την προσφορά φωτογραφιών από το αρχείο του και για το συνεχές ενδιαφέρον του και την συμπαράστασή του. Μου είχε γράψει «αν έχω γυρίσει από το εξωτερικό, βεβαίως και θα έρθω στην παρουσίαση», λίγο αργότερα όμως μου έγραψε «δυστυχώς, δυστυχώς θα είμαι ακόμα στο Παρίσι στις 9 Νοεμβρίου, όπου πάω για δουλειά». Έχουμε συνεννοηθεί να κανονίσουμε μία συνάντηση μετά την επιστροφή του, για να του μιλήσω για το καινούργιο βιβλίο μου, ή καλύτερα για να μου μιλήσει εκείνος για το καινούργιο βιβλίο μου, μιας και εκείνος ως συγγραφέας-ερευνητής και ως μέλος της βασιλικής οικογένειας, είναι σε θέση να γνωρίζει τα πρόσωπα και τα γεγονότα καλύτερα από κάθε άλλον. Το θέμα του καινούργιου βιβλίου ας το αφήσουμε γι’ αργότερα, κι ας επικεντρωθούμε στις Πριγκίπισσες.
Με ρωτούν συχνά πως και αποφάσισα να γράψω βιβλίο, με το συγκεκριμένο θέμα, με τα συγκεκριμένα πρόσωπα, για την συγκεκριμένη περίοδο. Μα σε όλες τις χώρες, ο κόσμος γνωρίζει, γράφουν και μιλούν γι’ αυτές τις ιστορίες.
Στην Νορβηγία για παράδειγμα, κυκλοφόρησε πρόσφατα κινηματογραφική ταινία με τις περιπέτειες και τους κινδύνους που πέρασαν στον πόλεμο ο Βασιλιάς Χώκων και ο διάδοχος Όλαφ, και αμέσως μετά κυκλοφόρησε βιβλίο για την πριγκίπισσα διαδόχου Μάρθα που ακριβώς τα χρόνια της κατοχής της Νορβηγίας βρήκε καταφύγιο, με τα τρία παιδιά της, στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από τις 9 Απριλίου του ‘40 που οι Γερμανοί έσπασαν την ουδετερότητα της Νορβηγίας, την κατέλαβαν και παρέδωσαν την πρωθυπουργία στον Κουίσλινγκ, ο Βασιλιάς, ο διάδοχος και η νόμιμη κυβέρνηση, έφυγαν από το Όσλο, και για μήνες κρυβόντουσαν κυνηγημένοι σε καλύβες στα δάση και τα φιόρδ. Η ζωή τους κινδύνευσε πολλές φορές! Τις πρώτες μέρες του Ιουνίου τους ειδοποίησαν ότι οι Γερμανοί είναι πλέον παντού και αναγκάστηκαν να φύγουν με ένα αντιτορπιλικό.
Η πριγκίπισσα Μάρθα, είχε φύγει με τα παιδιά της αμέσως μετά την Γερμανική εισβολή. Έφτασε στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου πέρασε με ασφάλεια τα χρόνια του πολέμου. Εκεί, ο καθηλωμένος στο αναπηρικό αμαξίδιο πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ γοητεύτηκε από την φίνα πριγκίπισσα, έγινε ένα είδος μούσας του, τον ευχαριστούσε η παρουσία της σε όλες τις εκδηλώσεις και την ήθελε συνεχώς κοντά του.
Διαβάζοντας αυτές τις ιστορίες, θυμήθηκα ότι και στην Ελλάδα την εποχή του πολέμου, υπήρχαν ανάλογες ιστορίες, οι περισσότερες άγνωστες, με τον τότε Βασιλιά Γεώργιο Β’ να φεύγει με βρετανικό υδροπλάνο από του Σκαραμαγκά, ενώ οι Γερμανοί έμπαιναν στην Αθήνα, να φτάνει στην Κρήτη, και από εκεί, όταν όλα είχαν χαθεί και Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έπεφταν κατά χιλιάδες από τον ουρανό, να φεύγει, και με τα πόδια, επί μέρες, να διασχίζει τα Λευκά Όρη για να φτάσει, μετά το Φαράγγι της Σαμαριάς, στις νότιες ακτές και να φυγαδευτεί στην Αίγυπτο.
Και υπήρχε και η 24χρονη πριγκίπισσα Φρειδερίκη, που στην Νότιο Αφρική, εντυπωσίασε τον γηραιό πρωθυπουργό Γιάν Σματς, που ανέλαβε να την μυήσει στις φιλοσοφικές του απόψεις.
Αυτές και άλλες ιστορίες, άλλες περιπέτειες, θέλησα να περιγράψω γράφοντας το βιβλίο αυτό. Εκείνη την εποχή, τα μέλη της ευρύτερης Ελληνικής βασιλικής οικογένειας έζησαν μία ζωή απίστευτη, μυθιστορηματική. Και ενώ περιγράφονται ιστορικά γεγονότα, όταν τα αφηγούμαστε, έχει κανείς την αίσθηση ότι διαβάζει ένα μυθιστόρημα!
Πρόκειται όμως για πρόσωπα όπως είμαστε εσείς κι εγώ, με αρετές και ελαττώματα, με αδυναμίες, με μεγάλα ιδανικά, με μεγαλύτερες ή μικρότερες ικανότητες. Είναι στενοί συγγενείς μεταξύ τους, αδέρφια, ξαδέρφια, θείοι και πολύ συνδεδεμένοι ο ένας με τον άλλο, μεγάλωσαν παίζοντας όλοι μαζί στο Τατόι ή στον Βασιλικό κήπο.
Με τους γάμους των, με τις εξορίες, σκόρπισαν σχεδόν σ’ όλες τις χώρες της Ευρώπης. Είναι κοντά στην εξουσία ή ασκούν την εξουσία και προσπαθούν στα φοβερά χρόνια του Πολέμου να προφυλάξουν την χώρα τους και να οδηγήσουν το καράβι σε ήσυχα λιμάνια. Όταν κερδίζουν είναι σεμνοί, δεν θριαμβολογούν, προσπαθούν να ενώσουν και όχι να διχάσουν. Και όταν χάνουν είναι αξιοπρεπείς, αποχωρούν με ένα χαμόγελο, πικρό ίσως, αλλά χαμόγελο.
Είναι οι ήρωες του βιβλίου μου, αυτοί που με γοήτευσαν με την ζωή τους και με έκαναν να θελήσω να την διηγηθώ και σε σας.
Ο Βασιλιάς Γεώργιος και ο αγώνας του να «κρατήσει» την Αθήνα ως την τελευταία στιγμή, να «κρατήσει» την Κρήτη ακόμα κι όταν Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έπεφταν με εντολή να τον συλλάβουν οπωσδήποτε. Ντερ Κένιχ! Βο ιστ ντερ Κένιχ! φώναζαν άγρια ψάχνοντας τους χώρους της ΠΕΛΕΚΑΠΊΝΑ, από την οποία ο Γεώργιος είχε προλάβει να φύγει μόλις το προηγούμενο βράδυ.
Τον τιμούσαν σε Ευρώπη και Αμερική ως τον εκπρόσωπο ενός λαού που αγωνιζόταν και υπέφερε και τον πολεμούσαν στην χώρα του! Στάσεις, κινήματα και διχασμός τον έφθειραν κάθε μέρα (Βασιλεύς, πολύ νευρικός. Πέντε τσιγάρα σε 2 ώρες).
Μόνη του απαντοχή και κουράγιο, η παρουσία της αινιγματικής Τζόυς στην ζωή του. Αν μπορώ να πω με σιγουριά το τι ήταν η κυρία Τζόυς Μπρίττεν-Τζόουνς για τον Γεώργιο, δεν έχω ακόμα ξεκαθαρίσει μέσα μου το τι ήταν ο Γεώργιος για εκείνη! Είναι κάτι που ακόμη το ψάχνω. Κάποιοι την ονόμασαν «η Γουόλις των Βαλκανίων» παραλληλίζοντάς την με την Γουόλις Σίμπσον, την γυναίκα για το χατήρι της οποίας ο Εδουάρδος της Μεγάλης Βρετανίας παραιτήθηκε από τον θρόνο. Υπάρχουν πολλές ομοιότητες αλλά και πολλές διαφορές ανάμεσα στις δύο κυρίες. Και σίγουρα υπάρχουν πολλές διαφορές ανάμεσα στον Εδουάρδο και τον Γεώργιο! Ο Μεταξάς ήταν καχύποπτος και φοβόταν την επιρροή της. Στο ημερολόγιό του γράφει στις 23 Μαρτίου του ‘40: «Στάσις Βασιλέως; Φαίνεται μάλλον οικογενειακά. Αγγλίς εδώ-και αιτία;» Η Τζόυς ήταν όλα αυτά τα χρόνια μία διακριτική και απαραίτητη παρουσία στη ζωή του Βασιλιά και παρέμεινε διακριτική και μετά τον θάνατο του Γεώργιου χωρίς να μιλήσει ποτέ για την σχέση τους.
Ο διάδοχος Παύλος ήταν τόσο διαφορετικός από τον αδερφό του! Χαμογελαστός, προσιτός, έζησε για έξη μήνες στην Αγγλία, μετά στο Κάιρο μακριά από τους δικούς του, μόνο τα τελευταία χρόνια συγκεντρώθηκε όλη η οικογένεια στην Αλεξάνδρεια. Προσπάθησε να έρθει κρυφά με πλοίο ή με αεροπλάνο στην Ήπειρο και να λάβει μέρος στην αντίσταση, οι Βρετανοί όμως του το απαγόρευσαν και τον έθεσαν υπό διακριτική παρακολούθηση.
Και η πριγκίπισσα Φρειδερίκη με τα μικρά παιδιά τους! Αγωνίστηκε ως λέαινα για να τα προστατεύσει. Στην αγκαλιά της, τα έβγαλε την τελευταία στιγμή από το φλεγόμενο ξύλινο Κυβερνείο στο Κέιπ Τάουν. Στην Αλεξάνδρεια, στο κίνημα του ’44, κοιμόταν πάνω σε ένα στρώμα στην πόρτα του δωματίου των παιδιών της, μ’ ένα πιστόλι στο χέρι, όποιος ήθελε να τους κάνει κακό θα έπρεπε να περάσει πάνω από το πτώμα της.
Η αδερφή τους η Ελένη στην Ρουμανία, αγωνιζόταν να σώσει τους Εβραίους της χώρας, να μαζέψει και να στείλει τρόφιμα στην Αθήνα, όπου ο κόσμος πέθαινε από την πείνα. Πάντα δίπλα στον μοναχογιό της, τον Βασιλιά Μιχαήλ, στήριγμά του. Είχαν να αντιμετωπίσουν τον δικτάτορα Αντωνέσκου και τους Γερμανούς, μετά τους Ρώσους και τον Στάλιν, και τέλος τους Ρουμάνους κομμουνιστές. Ήταν απ’ αυτούς που όταν έχασαν έφυγαν με αξιοπρέπεια και με το πικρό χαμόγελο στα χείλη.
Η άλλη αδερφή τους, η Ειρήνη, παντρεμένη στην Ιταλία, έγινε Βασίλισσα της Κροατίας, χωρίς να το καταλάβει και χωρίς να το θέλει! Γέννησε μόνη, σε περιορισμό, στο σπίτι της, τον γιό της. Μαζί με την μητέρα του, ο νεογέννητος πρίγκιπας πέρασε τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής του φυλακισμένος από τους Γερμανούς.
Οι δύο θείες του Βασιλιά, που πριν χρόνια, νεαρές πριγκίπισσες, ήρθαν νύφες στην Αθήνα, δεν θέλησαν να φύγουν κατά την Γερμανική κατοχή. Η Ελένη του Νικολάου και η Αλίκη του Ανδρέα, υπέφεραν όπως όλοι και αγωνίστηκαν για τους συμπατριώτες τους. Το Ημερολόγιο που κρατούσε τα χρόνια εκείνα η πριγκίπισσα Ελένη είναι πολύτιμη καταγραφή των γεγονότων. Είναι ευτύχημα που όπως μαθαίνω πρόκειται να εκδοθεί και να γίνει κτήμα όλων μας.
Η δράση της πριγκίπισσας Αλίκης είναι γνωστή, με τα συσσίτιά της κατά την κατοχή έσωσε χιλιάδες παιδιά από τον θάνατο.
Είναι όμως και η Αικατερίνη, ακούραστη νοσοκόμα, και η Ασπασία με την κόρη της την Αλεξάνδρα που με τον γάμο της με τον Βασιλιά Πέτρο της Γιουγκοσλαβίας έγινε Βασίλισσα της χώρας χωρίς να μπορέσει ποτέ να την επισκεφτεί και να την γνωρίσει.
Είναι ο Γεώργιος με την Μαρία, ο Πέτρος με την Ιρίνα, που δεν καταφέρνει να γίνει αποδεκτή ούτε από τα πεθερικά της, ούτε από τον Βασιλιά, η Ευγενία που μοιράζεται την ζωή της οικογένειας στην Νότιο Αφρική.
Είναι η Φραγκίσκη του Χριστοφόρου που απελπισμένη χήρα τρέχει να γλυτώσει μαζί με τον γιό της Μιχαήλ από τα δεινά του Πολέμου. Θα βρει καταφύγιο κοντά στους γονείς της στο Λαράς του Μαρόκου.
Είναι η Όλγα, η Ελισάβετ και η Μαρίνα του Νικολάου, είναι η Μαργαρίτα, η Θεοδώρα και η Σοφία του Ανδρέα, …Πριγκίπισσες στη δίνη του Πολέμου!
Και ένας πρίγκιπας, ο Φίλιππος, που τα χρόνια που περιγράφω θα ξεκινήσει το ειδύλλιό του με την Λίλιμπετ, την διάδοχο του Βρετανικού θρόνου.
Αυτές τις ιστορίες θέλησα να μοιραστώ μαζί σας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου