ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ.
ΨΗΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.
Με την έλευση του Δεκεμβρίου 1967 και ενώ η κρίση στη μαρτυρική Κύπρο είχε αρχίσει να εκτονώνεται, μετά την αποχώρηση της Μεραρχίας, κατόπιν των αιματηρών γεγονότων της Κοφίνου και του Αγίου Θεοδώρου, ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος ο Β΄συμπλήρωνε τις προετοιμασίες του για την εκδήλωση του αποφασισθέντος από καιρού κινήματος για την ανατροπή του στρατιωτικού καθεστώτος, που είχε επιβληθεί στις 21 Απριλίου 1967. Στη σύνταξη του εν λόγω σχεδίου ανατροπής του καθεστώτος είχαν συνεργασθεί 4 Αντιστράτηγοι, προσκείμενοι στον Βασιλέα, αλλά τη τελευταία σφραγίδα είχε θέσει ο αρχηγός του Στρατιωτικού Οίκου των Ανακτόρων Στρατηγός Κωνσταντίνος Δόβας. Για το βασιλικό κίνημα είχαν ενημερωθεί από ενωρίς και ο Γενικός Επιθεωρητής Στρατού Αντιστράτηγος Ιωάννης Μανέττας και ο Διοικητής της 1ης Στρατιάς Κωνσταντίνος Κόλλιας. Παρά τη μυστικότητα όμως κυκλοφορούσαν φήμες ότι και ορισμένοι πολιτικοί γνώριζαν για τις κινήσεις του Βασιλέως για το επικείμενο κίνημα, ενώ αποτελούσε θέμα της επικαιρότητας στις καθημερινές συζητήσεις των Αξιωματικών.
Σύμφωνα με το συνταχθέν σχέδιο η κύρια ενέργεια θα εκδηλωνόταν με την άφιξη του Βασιλέως στη Βόρεια Ελλάδα και συγκεκριμένα από την Καβάλα, έδρα της ΧΙης Μεραρχίας Πεζικού με Διοικητή αυτής τον Υποστράτηγο Κεχαγιά. Αμέσως θα ετίθεντο υπό τις διαταγές του το Γ΄ Σώμα Στρατού με Διοικητή τον Αντιστράτηγο Γεώργιο Περίδη, που είχε μετασταθμεύσει από τη Θεσσαλονίκη λόγω της κρίσης στην Κύπρο στην Κομοτηνή και η ΧΧ Τεθωρακισμένη Μεραρχία, με Διοικητή το Ταξίαρχο Ανδρέα Έρσελμαν, που κι αυτή είχε μετασταθμεύσει από τη Θεσσαλονίκη Ανατολικά Κομοτηνής. Σκοπός θα ήταν η κυριαρχία της Βόρειας Ελλάδας. Την ίδια στιγμή ο Διοικητής της Στρατιάς θα απέκοπτε τις τηλεπικοινωνίες της Βόρειας με τη Νότια Ελλάδα, θα συνέδραμε στην επικράτηση του βασιλικού κινήματος στη Θεσσαλία και θα διέτασσε Μονάδες να κινηθούν προς την Αθήνα. Τέλος την 11.00 ώρα της ίδιας ημέρας εκδήλωσης του κινήματος ο Αντιστράτηγος Ι. Μανέττας θα παρουσιάζονταν στον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατου, Αντιστράτηγο Οδυσσέα Αγγελή, και θα του παρουσίαζε επιστολή του Βασιλέως, σύμφωνα με την οποία διατασσόταν να του παραδώσει την αρχηγία του Γενικού Επιτελείου Στρατού.
Την 10.30 ώρα της 13ης Δεκεμβρίου 1967 από το αεροδρόμιο του Τατοΐου απογειώθηκαν το βασιλικό αεροσκάφος με τα μέλη της οικογένειάς του Βασιλέως και τον Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Κόλλια, με προορισμό την Καβάλα, έδρα της ΧΙης Μεραρχίας Πεζικού, και μία Ντακότα C-47 με τον Αρχηγό της Πολεμικής Αεροπορίας Αντιπτέραρχο Αντωνάκο, με προορισμό τη Λάρισα, στον οποίο δόθηκαν εντολές για το Διοικητή της Στρατιάς, που έδρευε στη Λάρισα και για τις Μονάδες της Πολεμικής Αεροπορίας. Στις 11.00 ώρα ο Αντιστράτηγος Μανέττας παρουσιάσθηκε στον Αρχηγό του ΓΕΣ Αντιστράτηγο Αγγελή και του ενεχείρησε τη διαταγή του Βασιλέως, προκειμένου να του παραδώσει την αρχηγία, ο οποίος δεν υπάκουσε και έθεσε αυτόν υπό περιορισμό και φρούρηση σε παρακείμενο γραφείο. Την 11.30 ώρα είχε αρχίσει να μεταδίδεται από μαγνητοταινία με σοβαρά προβλήματα στην ακρόαση το διάγγελμα του Βασιλέως από το Ραδιοφωνικό Σταθμό Λαρίσης, σύμφωνα με το οποίο αναλάμβανε να ανατρέψει το στρατιωτικό καθεστώς.
Η συμβολή της Πολεμικής Αεροπορίας στην επικράτηση του βασιλικού κινήματος μικρής σημασίας, γιατί σύμφωνα με τις εντολές του Βασιλέως δεν θα έπρεπε να χυθεί αίμα. Τα γεγονότα στο αεροδρόμιο Τανάγρας μικρής έντασης και έκτασης. Αλλά και η συμβολή του Πολεμικού Ναυτικού, του οποίου ο Αρχηγός του δεν είχε ενημερωθεί από τον Βασιλέα, μικρής σημασίας, παρότι πλοία έπλευσαν κάτω από δυσμενείς καιρικές συνθήκες προς Βορρά. Όμως αργά και εκτός χρόνου, οπότε μετά τη εγκατάλειψη του κινήματος από τον Βασιλέα και την αναχώρησή του για τη Ρώμη επέστρεψαν στους Ναυστάθμους Σαλαμίνας και Σούδας.
Από τις πρώτες μεταμεσημερινές ώρες άρχισαν να εμφανίζονται τα αρνητικά γεγονότα για την επικράτηση του βασιλικού κινήματος. Συγκεκριμένα:
1. Στη Λάρισα, παρά τις εργώδεις προσπάθειες του Διοικητού Στρατιάς, που είχε κινητοποιήσει ακόμα Νομάρχες και Δημάρχους της περιοχής, δεν ευοδώθηκαν. Ακόμα και αυτό το διάγγελμα του Βασιλέως μεταδιδόταν ασθενώς και με προβλήματα ακρόασής του.
2. Ο Διοικητής της ΧΧης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, Ταξίαρχος Ανδρέας Έρσελμαν, μυημένος στο κίνημα, που λόγω της κρίσης είχε μετασταθμεύσει από τη Θεσσαλονίκη στην περιοχή Ανατολικά Κομοτηνής, συνελήφθει από κατώτερους Αξιωματικούς, πιστούς στο στρατιωτικό καθεστώς, και ετέθη υπό περιορισμό. Αποτέλεσμα ήταν ο Βασιλεύς να απολέσει ένα ισχυρό όπλο στην επιτυχία του κινήματος. Αγότερα τμήματα της Μεραρχίας κινήθηκαν προς το Στρατηγείο του Γ΄ Σώματος Στρατού στην Κομοτηνή, συνέλαβαν το Διοικητή αυτού Αντιστράτηγο Γ. Περίδη και τον έθεσαν υπό περιορισμό.
3. Στη Θεσσαλονίκη οι σταθμεύουσες σ΄αυτήν Μονάδες Καταδρομών και άλλες Μονάδες Πεζικού, πιστές στο στρατιωτικό καθεστώς, έγιναν κυρίαρχες της κατάστασης στην πόλη. Ο Υποστράτηγος Σωτήριος Λιαράκος, Διοικητής της Ανωτέρας Σχολής Πολέμου, απομονωμένος μέσα στο ένοπλο περιβάλλον, υπό τον έλεγχο του στρατιωτικού καθεστώτος, χωρίς Μονάδες υπό τις διαταγές του δεν μπορούσε να συνδράμει στην επικράτηση του κινήματος στη Θεσσαλονίκη, παρά μόνο με ενισχύσεις από τη Θράκη, που όμως αργούσαν να έλθουν. Προσπάθησε με πιστούς του Αξιωματικούς να επηρεάσει το Σύνταγμα Καταδρομών και Μονάδες της περιοχής Σέδες, χωρίς αποτέλεσμα.
4. Αλλά και ο Διοικητής του Β΄Σώματος Στρατού και οι άλλοι Διοικητές Μεραρχιών της περιοχής Μακεδονίας, παρά τις υποσχέσεις τους προς τον Βασιλέα, εκτιμώντες την αποτυχία του βασιλικού κινήματος δεν ανταποκρίθηκαν και παρέμειναν αδρανείς.
Μετά την παταγώδη αποτυχία του κινήματος ο Βασιλεύς στις 02.00 ώρα της 14ης Δεκεμβρίου 1967 αποφάσισε να εγκαταλείψει τον αγώνα και αναχώρησε αεροπορικώς από το αεροδρόμιο Καβάλας για Ρώμη με την οικογένειά του, κάτω από δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Κατ΄αυτόν τον τρόπο έληξε άδοξα το βασιλικό κίνημα για την ανατροπή του στρατιωτικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967.
Η Βασίλισσα ουσα έγκυος υπέστη αποβολή του εμβρύου λόγω της έντασης των γεγονότων και της ταλαιπωρίας.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ.
Στις 09.00 ώρα της 14ης Δεκεμβρίου 1967 κάθε αντίδραση στην ανατροπή του στρατιωτικού καθεστώτος είχε πλέον εκλείψει. Το βασιλικό κίνημα, η πρώτη σοβαρή αντιστασιακή ενέργεια απέτυχε. Που οφειλόταν όμως η παταγώδης και η κεραυνοβόλος αποτυχία; Από τις πολλές αιτίες αναφέρουμε ορισμένες, χωρίς να αποκλείονται και άλλες, όπως παρακάτω:
1. Είχε εκδηλωθεί εκτός Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Έχει αποδειχθεί από την πολιτική ιστορία της χώρας ότι όσα κινήματα έχουν εκδηλωθεί εκτός αυτών έχουν αποτύχει, πλην του κινήματος Εθνικής Αμύνης το 1916, που επέτυχε, λόγω των ειδικών συνθηκών, οι οποίες επικρατούσαν με τις παρεμβάσεις των συμμάχων.
2. Υπήρξαν σοβαρά λάθη και παραλείψεις τόσον κατά τη σχεδίαση, όσον και κατά την εκτέλεση του κινήματος.
3. Δεν τηρήθηκαν οι κανόνες πλήρους μυστικότητας, ακόμα και κατά τη σχεδίαση και προετοιμασία.
4. Είχε αποφασισθεί εκ των προτέρων η αποφυγή κάθε χρήσης όπλων, ενώ επρόκειτο για ένοπλη δράση.
5. Υποτιμήθηκαν οι υφιστάμενοι των Στρατηγών, οι περισσότεροι από τους οποίους υποστήριζαν ενεργά το στρατιωτικό καθεστώς.
6. Ο χρόνος εκδήλωσης του κινήματος ήταν ακατάλληλος, γιατί οι Μονάδες του Γ΄ Σώματος Στρατού και ειδικότερα της ΧΧης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, λόγω της κρίσης στην Κύπρο, είχαν μετασταθμεύσει και διασπαρεί στην Ελληνική Θράκη, γεγονός που δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στη διοίκηση των.
Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας.
ΠΗΓΕΣ.
1. Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας του Σόλωνος Ν. Γρηγοριάδη.
2. << Βασιλεύς Κωνσταντίνος Β΄όσα είπε και όσα δεν είπε>> του Μάνου Ν. Χατζηδάκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου