ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Α΄

                                 

                               Βασιλεύς Αλέξανδρος Α΄ 

Ο Βασιλεύς Αλέξανδρος Α΄ υπήρξε ο τραγικότερος Βασιλεύς της νεότερης ιστορίας της Ελλάδος. Στον λίγο καιρό που βασίλεψε αντί του πατρός του Στρατηλάτου Κωνσταντίνου, διατήρησε την ηπιότητα και την διαλλακτικότητα σε μία Ελλάδα όπου κυβερνείτο δικτατορικά από τον Βενιζέλο με τους Άγγλους και Γάλλους εντολοδότες του. Μόλις 27 ετών εγκατέλειψε αυτή την ζωή. Ο θάνατος του την συγκεκριμένη χρονική περίοδο ακόμα και στιγμή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί τυχαίος...

Γέννηση-Σπουδές-Στην πρώτη γραμμή του αγώνα

Γεννημένος τον Αύγουστο του 1893, ο Αλέξανδρος ήταν ο δευτερότοκος γιoς του Βασιλέως Κωνσταντίνου ΙΒ΄ και της Βασίλισσας Σοφίας. Σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, από όπου αποφοίτησε το 1912. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους ως αξιωματικός του πυροβολικού.

Ως Βασιλεύς

Το 1917 ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος δέχτηκε έντονες πιέσεις από τη Γαλλία και τους συμμάχους της στην Αντάντ (Entente), που πολεμούσαν τη Γερμανία. Αν και αρνήθηκε να παραιτηθεί, δέχτηκε ωστόσο να αντικατασταθεί από τον Αλέξανδρο.

Ο τραγικός εστεμμένος 

Ο Αλέξανδρος πολύ γρήγορα κατέστη "αιχμάλωτος στο ίδιο του το παλάτι, στην υπηρεσία του οποίου επιτρέπονταν να βρίσκονται μόνο οι εχθροί του πατέρα του και του Βασιλικού Οίκου". Αρχηγος των κατασκοπων ο Παυλος Γρυπαρης ο δολοφονος του Ιωνα Δραγουμη!

Η Ελλάδα είχε βρεθεί, ουσιαστικά, στα χέρια του Πρωθυπουργού της, του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος ΙΒ΄ δήλωσε ότι ο Αλέξανδρος θα έπρεπε να βλέπει το θρόνο σαν μια παρακαταθήκη που κρατούσε κατά την απουσία του πατέρα και του μεγαλύτερου αδελφού του.

Τον Ιούλιο του 1917, λίγο μετά την έναρξη της σύντομης βασιλείας του Αλεξάνδρου, η Ελλάδα κήρυξε τον πόλεμο στη Γερμανία, την Αυστρο-Ουγγαρία, την Τουρκία και τη Βουλγαρία. Το Μάιο του 1918, τα Ελληνικά στρατεύματα στη Μακεδονία συνέδραμαν τους Γάλλους και Βρετανούς στον πόλεμό τους κατά της Βουλγαρίας. Ο Αλέξανδρος ήταν δημοφιλής με τους αξιωματικούς του Βρετανικού επιτελείου.

Η Ελληνική συμμετοχή στην τελική φάση του "Μεγάλου Πολέμου" προσέφερε το στήριγμα για τις εδαφικές διεκδικήσεις που προέβαλε δυναμικά η χώρα στη Διάσκεψη των Παρισίων, όπου ο Βενιζέλος επιχειρηματολόγησε υπέρ της απόδοσης στην Ελλάδα της Βορείου Ηπείρου και της Ανατολικής Θράκης, του διεθνούς ελέγχου της Κωνσταντινούπολης και της κατάληψης της Σμύρνης και της ενδοχώρας της.

 Για την Ελλάδα όμως, ο πόλεμος συνεχίστηκε και μετά το 1918 με τις Ελληνικές δυνάμεις να αποβιβάζονται στη Σμύρνη στις 15 Μαΐου του 1919. Ο Βασιλεύς Αλέξανδρος ύψωσε την Ελληνική Σημαία στα Δαρδανέλια (1919).

Γάμος

Στις 4 Νοεμβρίου του 1919, ο Αλέξανδρος παντρεύτηκε την Ασπασία Μάνου, κόρη του Λοχαγού Πέτρου Μάνου – η οποία δεν έλαβε ποτέ τον τίτλο της Βασίλισσας.

Τραγικός θάνατος

Ο Βασιλεύς Αλέξανδρος Α΄ βρέθηκε στην Ανατολική Θράκη τον Ιούλιο του 1920, όταν τα στρατεύματά του κατέλαβαν την Αδριανούπολη, αλλά δεν μετέβη στη Μικρά Ασία, όπου οι Ελληνικές δυνάμεις ξεπέρασαν την αντίσταση του Κεμαλικού στρατού, κατέλαβαν την Προύσα και έφτασαν ως τη Θάλασσα του Μαρμαρά.

Τη δεύτερη εβδομάδα του Οκτωβρίου του 1920, ο Βενιζέλος ζήτησε τη Βρετανική υποστήριξη για την Ελληνική προέλαση προς τη βάση του Στρατηγού Μουσταφά Κεμάλ στην Άγκυρα ώς επόμενο βήμα για την πραγματοποίηση της Μεγάλης Ιδέας, της δημιουργίας δηλαδή ενός Ελληνικού βασιλείου που θα απλωνόταν εκατέρωθεν του Αιγαίου.

Καθώς όμως οι επιχειρήσεις μαίνονταν στα Βαλκάνια, τραγωδία χτύπησε την Ελληνική Βασιλική Οικογένεια. Στις 27 Σεπτεμβρίου, έχοντας μόλις ολοκληρώσει την επισκευή του αυτοκινήτου του στο Τατόι, ο Βασιλεύς Αλέξανδρος έπεσε θύμα ενός παράξενου περιστατικού. Ο σκύλος ενεπλάκη σε καυγά με δύο εξημερωμένες μαϊμούδες και, καθώς ο Βασιλιάς προσπάθησε να χωρίσει τα ζώα, τον δάγκωσε μια μαϊμού στο πόδι. Το τραύμα μολύνθηκε, ακολούθησε η σήψη και τέσσερις εβδομάδες αργότερο, αφού είχαν μεσολαβήσει επτά εγχειρήσεις, ο 27χρονος Βασιλεύς πέθανε στις 25 Οκτωβρίου του 1920. 

Η κόρη του Αλέξανδρου και της Πριγκίπισσας Ασπασίας, Αλεξάνδρα, γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου του 1921.

Ο θρόνος πέρασε στη Βασίλισσα Προμήτωρ Όλγα, γιαγιά του Αλεξάνδρου, η οποία ανέλαβε την αντιβασιλεία. Ηρθε για την κηδεια του εγγονου της  ,του βασιλεως Αλεξανδρου ,χωρις να παρει την αδεια του αδιστακτου και απανθρωπου Βενιζελου.

Ο Βενιζέλος "ηττήθηκε" στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου και εγκατέλειψε τη χώρα. Με το δημοψήφισμα της 5ης Δεκεμβρίου 1920 , η συντριπτική πλειοψηφία του λαού ζήτησε την επιστροφή του Στρατηλάτη Κωνσταντίνου ΙΒ΄, ο οποίος επανήλθε δύο εβδομάδες αργότερα, εν μέσω γενικού ενθουσιασμού.

Προς τιμήν του Αλεξάνδρου Α΄ η πόλις Δεδέαγατς μετονομάστηκε σε Αλεξανδρούπολη.

ΠΡΟΣΘΕΤΑ  ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Αλέξανδρος Α΄ της Ελλάδας

Βασιλεύς των Ελλήνων 

Ο Αλέξανδρος (1 Αυγούστου 1893 - 25 Οκτωβρίου 1920) ήταν βασιλιάς των Ελλήνωναπό τις 12 Ιουνίου 1917 έως τις 25 Οκτωβρίου 1920.

Ο Γεώργιος Β΄ και ο Αλέξανδρος Α΄ σε νεαρή ηλικία.

Ήταν ο δευτερότοκος γιος του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ και της Βασίλισσας Σοφίας, γεννήθηκε στις 1 Αυγούστου 1893 και πέθανε στις 25 Οκτωβρίου 1920. Σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, από όπου αποφοίτησε το 1912. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους ως αξιωματικός του πυροβολικού. 

Η περίοδος της Βασιλείας του

Ανέβηκε στο θρόνο στις 12 Ιουνίου 1917, ύστερα από την απομάκρυνση του πατέρα του και του Διαδόχου, πρίγκιπα Γεωργίου, από τις δυνάμεις της Αντάντ που είχαν καταλάβει τον Πειραιά και τον ισθμό της Κορίνθου και είχαν επιβάλει ναυτικό αποκλεισμό στην Αθήνα, η οποία έζησε ημέρες πείνας, ενώ υπέστη και βομβαρδισμό. Η ανάληψη του Θρόνου ήταν συνταγματικό πραξικόπημα ουσιαστικά, διότι δεν ακολουθήθηκαν οι περί διαδοχής διατάξεις του συντάγματος. Ο Βενιζέλος εκλάμβανε την αναχώρηση του Κωνσταντίνου ως παραίτηση κάτι που ανέτρεπε την τάξη διαδοχής σύμφωνα με το άρθρο 45 υπέρ του Γεωργίου.Για το λόγο αυτό ο Κωνσταντίνος δεν αποδέχθηκε ποτέ τον Αλέξανδρο ως βασιλέα, και στον τάφο του στο Τατόι αναγράφεται ως "Αλέξανδρος, βασιλόπαις της Ελλάδος, βασίλεψε αντί του πατρός αυτού". Επίσης η μητέρα του Σοφία στην αλληλογραφία μαζί του τον προσφωνούσε Προς τον Πρίγκηπα Αλέξανδρο.

Αρχικά ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε εκφράσει την προτίμηση του προς τον νεότερο γιο του Κωνσταντίνου, τον ανήλικο τότε Παύλο και τον ορισμό Αντιβασιλέα.

 Όμως οι Μεγάλες Δυνάμεις επέτρεψαν στον Κωνσταντίνο να επιλέξει ο ίδιος το διάδοχό του. Αν και ορκίστηκε Βασιλιάς, ο Αλέξανδρος ανάλαβε τα καθήκοντά του με την πεποίθηση ότι εκτελούσε χρέη τοποτηρητή του θρόνου και ότι η προσωρινή ηγεμονία του θα έληγε με το τέλος του πολέμου και την επιστροφή του πατέρα του, καθώς ο Κωνσταντίνος δεν υπέβαλε επίσημα την παραίτησή του όταν αποχώρησε από την Ελλάδα.

Η σχέση και ο γάμος του με την Ασπασία Μάνου 

Νυμφεύθηκε στις 12 Νοεμβρίου 1919 την Ασπασία Μάνου, κόρη του Συνταγματάρχη της Χωροφυλακής Πέτρου Μάνου, παρουσία ενός ιερέα και του φίλου του Αλέξανδρου, συγγραφέα Χρήστου Ζαλοκώστα. Απέκτησαν μία κόρη, την πριγκίπισσα Αλεξάνδρα, την οποία ο Αλέξανδρος δεν πρόλαβε να γνωρίσει, καθώς γεννήθηκε περίπου πέντε μήνες μετά τον θάνατό του, στις 25 Μαρτίου 1921. 

Η κόρη του πριγκίπισσα Αλεξάνδρα -η οποία πέθανε στις αρχές του 1993- παντρεύτηκε τον Βασιλιά Πέτρο Β΄ της Γιουγκοσλαβίας το 1944 στο Λονδίνο και απέκτησε έναν γιο, τον πρίγκιπα Διάδοχο Αλέξανδρο Β΄ Καραγεώργεβιτς.

Η σχέση του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. 

Στην αρχή η σχέση Βενιζέλου Αλέξανδρου ήταν τραυματική. Ο Αλέξανδρος παρέμενε πιστός στον έκπτωτο πατέρα του. ΗΤΑΝ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΧΩΡΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΙΚΟΥΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ.Ο ΠΑΥΛΟΣ ΓΡΥΠΑΡΗΣ Ο ΔΟΛΟΦΟΝΟΣ ΤΟΥ ΙΩΝΑ ΔΡΑΓΟΥΜΗ  ΚΑΤΑΣΚΟΠΕΥΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΜΙΚΡΗ ΤΟΥ ΚΙΝΗΣΗ. Σύμφωνα με τον Χρήστο Ζαλοκώστα, στις ιδιωτικές συνομιλίες που είχε μαζί με τον Αλέξανδρο, ο δεύτερος αποκαλούσε τον πρωθυπουργό Σατανά και πως όταν τον όρκισε δεν τον συνεχάρη.

Ο Αλέξανδρος υπήρξε φειδωλός στην υπογραφή των διαταγμάτων επιστρατεύσεως. Γενικά οι σποραδικές εντάσεις μεταξύ βασιλιά και κυβέρνησης δεν επιβάρυναν τη μεταξύ τους συνεργασία. Έτσι ο Αλέξανδρος δεν αντέδρασε στην ομιλία του θρόνου που είχε συντάξει ο Βενιζέλος, με καθαρή αποδοκιμασία του καθεστώτος του πατέρα του. Τον Ιανουάριο του 1919 ο Αλέξανδρος έβγαλε λόγο σε στρατιωτική μονάδα υπέρ του καθεστώτος και με την οποία καλούσε τους στρατιωτικούς να μην συνωμοτούν σε βάρος της κυβέρνησης. 

Κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του, η Ελλάδα πήρε μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Με το τέλος του και ύστερα από την υπογραφή της Συνθήκης του Νεϊγύ, παραχωρήθηκε στην Ελλάδα η ανατολική Μακεδονία και η δυτική Θράκη από τη Βουλγαρία, ενώ με την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, έναν χρόνο αργότερα, προσαρτήθηκε η ανατολική Θράκη, με εξαίρεση την Κωνσταντινούπολη, και η περιοχή της Σμύρνης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. 

Άτυχο τέλος

Μακάκος Μπάρμπαρι 

Ο τάφος του Αλεξάνδρου Α΄ στο Τατόι

Πέθανε στις 12 Οκτωβρίου / (25 Οκτωβρίου με το νέο ημερολόγιο) 1920 από σηψαιμία. Ο θάνατός του αποδόθηκε σε μόλυνση η οποία προκλήθηκε όταν ένας από τους δύο μακάκους Μπάρμπαρι - κατοικίδια (ενδημικοί στην Μπαρμπαριά της Βόρειας Αφρικής), στο βασιλικό κτήμα Τατοΐου τον δάγκωσε. 

Αναλυτικότερα, στις 30 Σεπτεμβρίου (με το νέο ημερολόγιο), καθώς ο Αλέξανδρος έκανε περίπατο στο βασιλικό κτήμα, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες ο σκύλος του ο Φριτζ, ένας Γερμανικός ποιμενικός(λυκόσκυλο), ενεπλάκη σε καυγά με έναν απ´ τους δύο μακάκους-κατοικίδια του Γερμανού γεωπόνου Στούρμ του βασιλικού κτήματος. 

Ενώ ο Αλέξανδρος προσπαθούσε να διαχωρίσει τα δύο ζώα, ο δεύτερος μακάκος του επιτέθηκε και τον δάγκωσε στο πόδι και τον κορμό. Λίγο αργότερα, υπηρέτες κατέφτασαν και έδιωξαν τους μακάκους. 

Αμέσως μετά ο Αλέξανδρος τηλεφώνησε στον έμπιστο του υπολοχαγό Στέφανο Μεταξά, από τον οποίο ζήτησε να φέρει γιατρό με επιδεσμικό υλικό. Ο Κωνσταντίνος Μέρμηγκας, διακεκριμένος καθηγητής της χειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών με σπουδές στη Γερμανία, έφτασε στο Τατόι και εξέτασε τα τραύματα του Βασιλιά παρουσία και της Ασπασίας Μάνου, η οποία έχει ειδοποιηθεί από το σπίτι του Χρήστου Ζαλοκώστα και είχε καταφθάσει ανήσυχη. Ο Μέρμηγκας έπλυνε τα τραύματα με οινόπνευμα και βενζίνη που εθεωρείτο άριστο αντισηπτικό και συμμάζεψε τις πολτοποιημένες μυικές μάζες με γάζες εμποτισμένες σε ιώδιο, αλλά δεν θεώρησε τον καυτηριασμό αναγκαίο, πιστεύοντας ότι πρόκειται για ένα συνηθισμένο τραύμα. Ο ίδιος ο Βασιλιάς ζήτησε το παράξενο αυτό περιστατικό να μη δημοσιευτεί. Οι πληγές ωστόσο είχαν μολυνθεί και το ίδιο βράδυ ο Βασιλιάς ανέβασε πυρετό. Λίγες ημέρες αργότερα εμφανίστηκαν φλεγμονές και οι πληγές αντί να κλείσουν είχαν επεκταθεί. Καλούνται επτά από τους σπουδαιότερους Έλληνες καθηγητές ιατρικής της εποχής, ο Σάββας, Φωκάς, Αναγνωστόπουλος, Λιβιεράτος, Σακόρραφος, Μπένσης και Γερουλάνος για να δώσουν λύση. Ο Σάββας εντοπίζει με μικροσκόπιο στο πύον που αναβλύζει από τις πληγές το βακτήριο του Στρεπτόκκοκου. Ο Φωκάς προτείνει ο Βασιλιάς να ακρωτηριαστεί αλλά πρότασή του απορρίπτεται από την Ασπασία Μάνου, ενώ και οι ίδιοι οι ιατροί είναι διστακτικοί προς μια τέτοια λύση. 

Μετά από λίγες μέρες και με εντολή του Βενιζέλου, ο οποίος έχει ενημερωθεί και αγωνιά για την υγεία του Βασιλιά, καλούνται στην Ελλάδα δύο διαπρεπέστατοι Γάλλοι ιατροί, οι οποίοι όμως εξηγούν ότι ο ακρωτηριασμός πλέον είναι άσκοπος, αφού η μόλυνση έχει επεκταθεί και οτι ο Βασιλιάς είναι καταδικασμένος σε θάνατο. 

Στις 25 Οκτωβρίου (με το νέο ημερολόγιο) και αφού είχαν μεσολαβήσει εφτά εγχειρήσεις, ο 27χρονος Βασιλιάς υπέκυψε στην ασθένειά του. 

Η διατύπωση του τελευταίου ιατρικού δελτίου ήταν πολύ άκομψη, μοναδική στη νεότερη ελληνική ιστορία: (οπως ολα τα εργα του Βενιζελου)

Μετά βραχείαν αγωνία, καθ΄ ην η Αυτού Μεγαλειότης κατελήφθη υπό σπασμωδικών κινήσεων του προσώπου, εξέπνευσε περί 4ην και 12 λεπτά μετά μεσημβρίαν. 

Ενταφιάστηκε στο βασιλικό κοιμητήριο στο Τατόι. Μετά τον θάνατο του Βασιλιά οι μακάκοι θανατώθηκαν. Ο Βενιζέλος έπλεξε το εγκώμιο του νεκρού βασιλιά τονίζοντας ότι εμπνεύσθηκε από το παράδειγμα του παππού του Γεωργίου Α΄ και υπήρξε υπόδειγμα δημοκρατικού βασιλιά που σεβάσθηκε το πολίτευμα της χώρας. 

Η προσωπικότητα 

Ο φίλος του Χρήστος Ζαλοκώστας τον περιγράφει ως ένα μαθητή συνηθισμενο  στην στρατιωτική σχολή και ως άτομο που κατά τα νεανικά του χρόνια διακρινόταν για τον ατίθασο χαρακτήρα του, τις επιτυχίες του στο γυναικείο φύλο και την αγάπη του για τα αυτοκίνητα. Ήπιος γενικά χαρακτήρας, ένιωθε συχνά να τον καταπιέζει η αυλική εθιμοτυπία. Ειχε αγαπη για την φυση και τις γεωργικες εργασιες,ειχε ενα ιδικτητο κτημα που ειχε αγορασει απο τον Συγγρό και το ειχε μετατρεψει σε αγροτικη  φαρμα.

Δεδέαγατς - Αλεξανδρούπολη 

Στις 8 Ιουλίου 1920 επισκέφθηκε το Δεδέαγατς ο βασιλιάς Αλέξανδρος και ο δήμαρχος Εμμανουήλ Αλτιναλμάζης, προσφωνώντας τον βασιλιά, είπε ότι η πόλη προς τιμήν του μετονομάζεται σε Αλεξανδρούπολη.